Rozwój mowy dziecka ma ogromne znaczenie dla jego rozwoju poznawczego, społecznego oraz emocjonalnego. Mowa jest podstawowym elementem funkcjonowania człowieka w świecie, daje mu możliwość nabywania relacji społecznych, wyrażania swoich myśli i uczuć, a także zdobywania oraz przekazywania wiedzy. Dlatego też bardzo ważne jest zadbanie o jej prawidłowy rozwój już od najmłodszych lat. W tym artykule przedstawię propozycje zabaw logopedycznych możliwych do wykonania w warunkach domowych. Jednak zanim rodzice przejdą do tego rodzaju zabaw, powinni pamiętać o tym, że dziecko przed podjęciem konkretnych aktywności powinno być wypoczęte, w dobrym nastroju,a zabawy natomiast dobrze, żeby były przyjemne, wzbudzające zainteresowanie, motywujące do pracy, ale także systematycznie powtarzane.

Drogi Rodzicu baw się z dzieckiem, a ono nawet nie będzie wiedziało, że ćwiczy:

• mów do dziecka od pierwszych chwil życia, unikaj używania zdrobnień, nazywaj przedmioty, zwierzęta, rośliny, osoby,
• pozwalaj dziecku odgryzać, przeżuwać pokarmy stałe, ale także konsumować pokarmy/produkty
  o różnej konsystencji czy pić przez słomkę gęste płyny,
• bawcie się przed lustrem – naśladujcie robienie min, chuchajcie/dmuchajcie na lustro
  i rysujcie na zaparowanej powierzchni, wykonujcie ćwiczenia buzi i języka:
• ćwiczenia języka – naśladujcie:
• „pieska” –  wysuwajcie szeroki i rozluźniony język na brodę,
• „węża” – starajcie się językiem dotknąć nosa,
• „defiladę języczka” – czubkiem języka dotykajcie, na zmianę, do górnej i dolnej wargi, a następnie do górnych i dolnych zębów,
• „wycieraczki w samochodzie” – oblizujcie językiem górną wargę od lewego do prawego kącika ust
  i na odwrót, a później to samo zróbcie z dolną wargą,
• „kotka” – oblizujcie obydwie wargi dookoła w jedną i druga stronę,
• „huśtawkę” – czubek języka dotykajcie na zmianę prawego i lewego kącika ust,
• „trąbę słonia” – szukajcie czubkiem języka ostatnich górnych i dolnych zębów,
• „czyścioszka” – czyście językiem górne i dolne zęby od przodu i tyłu,
• „malowanie sufitu” – masujcie podniebienie od górnych zębów w kierunku gardła,
• „kotka pijącego mleko” – zlizujcie mleko z talerzyka,
• „koci grzbiet” – czubkiem języka dotykajcie  przednich dolnych zębów od wewnętrznej strony, a środkowa część języka dotykajcie górnych zębów,
• „zapasy chomika” – wypychajcie naprzemiennie policzki czubkiem języka,
• liczcie zęby czubkiem języka,
• kląskajcie.

• ćwiczenia warg:
• wymawiajcie na przemian samogłoski „ a-o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi górnej
  i dolnej,
• wymawiajcie w sposób ciągły samogłoski „ iii”, „uuu”,
• naprzemiennie wymawiajcie samogłoski „ i – u”,
• cmokajcie,
• masujcie wargi zębami ( górnymi dolną wargę i odwrotnie),
• wymawiajcie samogłoski w parach: a-i, a-u, i-a, u-o, o-i, u-i, a-o, e-o itp.,
• wysuwajcie wargi w „ ryjek”, a następnie cofajcie w „ uśmiech”,
• wysuwajcie wargi w przód, następnie przesuwajcie wargi w prawo i w lewo.

• ćwiczenia policzków – naśladujcie:
• „grubego misia” – nadymajcie policzki,
• „chudego zajączka” – wciągajcie policzki,
• naprzemiennie naśladujcie „ grubego misia” – „ chudego zajączka”,
• nabierajcie powietrze w usta i zatrzymujcie je w jamie ustnej,
• nabierajcie powietrze w usta, przesuwajcie powietrze z jednego policzka do drugiego na zmianę.

• ćwiczenia podniebienia miękkiego:
• ziewajcie,
• kaszlcie z wysuniętym językiem,
• chrapcie na wdechu i wydechu,
• wymawiajcie głoski „k” oraz „g”, a także sylaby zawierające te głoski,
• zasysajcie przez słomkę do picia niewielkie skrawki papieru, przenoście je w wyznaczone miejsca, itp.

• podejmujcie zabawy oddechowe (pamiętajcie o wdechu nosem i wydechu ustami):
• dmuchajcie na piórka, watę lub skrawki papieru,
• puszczajcie bańki mydlane,
• zdmuchujcie świeczki (najpierw blisko, potem z większej odległości),
• naśladujcie „wyścigi piłeczek” – dmuchajcie na piłeczkę ping – pongową, zróbcie dla niej tor przeszkód, celujcie do kubeczka, itp.

• podejmujcie zabawy dźwiękonaśladowcze – naśladujcie:
• zwierzątka: „muuu” (krowa), „miau” (kot), „hau hau” (pies), „kwa-kwa” (kaczka),
• pojazdy i maszyny: „brum-brum” (auto), „piii” (klakson), „tuu-tuu” (pociąg),
• odgłosy natury: „szszsz” (wiatr), „kap-kap” (deszcz), „bam” (uderzenie),
• zabawa w echo: powtarzajcie za sobą słowa i dźwięki, zmieniając tempo
  i wysokość głosu,
• instrumenty: udawajcie trąbkę, bębenek, skrzypce – przy użyciu ust
  i rąk, itp.
• podejmujcie zabawy słuchowe:
• sprawdzajcie reakcje dziecka na dźwięki (odgłosy za oknem, ścianą, dźwięki wydawane przez urządzenia elektryczne, itp.),
• bawcie się w rozpoznawanie dźwięków dochodzących z najbliższego otoczenia, głosy przyrody, odgłosy wydawane przez różne przedmioty codziennego użytku, instrumenty perkusyjne, zwierzęta czy pojazdy,
• różnicujcie dźwięki (niskie – wysokie, ciche – głośne, szybkie – wolne, itp.),
• lokalizujcie dźwięki, skąd dochodzą,
• ćwiczcie uwagę i pamięć słuchową (podskocz tyle razy, ile klaśnięć usłyszałeś/-łaś, odtwórz sekwencję rytmów granych na bębenku, np.: głośny, głośny, cichy; głośny, cichy, cichy; cichy, głośny, cichy, głośny, itd.),
• zróbcie memory słuchowe (szukanie par pojemników z takimi samymi produktami, np. kaszami, makaronem, grochem, itp.),
• bawcie się w echo (powtarzajcie sylaby, słowa, zdania – w zależności od wieku i możliwości dziecka),
• szukajcie wyrazów zaczynających się czy kończących się na daną głoskę, głoskujcie wyrazy (zaczynając od sylab,  krótkich i prostych wyrazów po dłuższe i trudniejsze – zabawa dla starszych przedszkolaków),
• szukajcie rymów,
• uczcie się prostych rymowanek, wierszyków.

• czytajcie baśnie, bajki i wiersze dla dzieci, opowiadajcie treść przeczytanych treści, opisujcie obrazki, sprawdzajcie czy dzieci rozumieją o czym czytacie, wzbogacajcie słownictwo dzieci,
• rozmawiajcie o uczuciach i emocjach własnych, ale także okazywanych przez postaci z bajek,
• układajcie puzzle, układanki logiczne, grajcie w gry planszowe,
• uczcie umiejętności komunikacyjnych, zarówno werbalnych, jak i pozawerbalnych,

• róbcie krótkie sesje (5–10 minut),
• zachęcajcie do zabaw, nie zniechęcajcie,
• stosujcie pozytywne wzmocnienie (pochwały, naklejki, wspólną zabawę),
• organizujcie ćwiczenia w formie atrakcyjnych, przyjemnych dla dziecka zabaw,
• ćwiczcie regularnie.

          Pamiętajcie, że dzięki aktywnemu, świadomemu spędzaniu czasu z dzieckiem, możemy wpłynąć na jego rozwój w każdej możliwej sferze. Dlatego poświęcajmy dzieciom więcej czasu, uwagi, wspierajmy je, motywujmy do działania.

Izabela Szwast